Với ý niệm cha mẹ luôn làm những điều tốt nhất cho con, các bậc phụ huynh đôi khi vì mong muốn con trở thành người tài giỏi, thành công vượt bậc trong cuộc sống để có tương lai rộng mở mà vô hình chung tạo những áp lực vô hình cho trẻ. Nhưng thực tế, thay vì áp đặt lên con những kỳ vọng, cách giáo dục phù hợp nhất để con thành công là lắng nghe con tâm sự, tôn trọng sở thích của con và nhìn nhận sự
thành công dưới góc nhìn bao quát hơn.
Mở rộng ý tưởng về sự thành công
“Bệnh thành tích” là một trong những vấn đề mà phụ huynh và trẻ thường bị ảnh hưởng do điểm số, thứ hạng trong học tập gây nên. Trên thực tế, điều này xuất phát từ sự lo lắng của cha mẹ và dần tạo áp lực lên trẻ, khiến cho thế giới quan của con bị thu hẹp lại và dần mai một đi các nhận thức, kỹ năng xã hội khác.
Theo tiến sĩ tâm lý học Adam Grant, tác giả cuốn Give and Take (Cho và nhận), phương pháp giáo dục phù hợp là dạy cho trẻ sự hợp tác và đồng cảm, kỹ năng xã hội và cảm xúc mới thực sự thúc đẩy sự thành công trong sự nghiệp sau này của con. Vì bản chất của sự thành công không chỉ có “tài”, mà còn cần có “đức”.
Nhìn vào những gì đứa trẻ có
Lắng nghe, trò chuyện về những mong muốn của con thay vì áp đặt chúng vào suy nghĩ của cha mẹ là một phương pháp được khuyến khích để dạy cho trẻ về sự đồng cảm. Đôi khi, các bậc phụ huynh thường so sánh con với những đứa trẻ đồng trang lứa về thành tích học tập, tài lẻ, thậm chí là tính cách. Tuy nhiên, cha mẹ nên nhớ rằng, mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, vậy nên cách tốt nhất là để con được là chính con, phát triển theo cách của riêng con.
Theo Tiến sĩ Wendy Mogel, tác giả cuốn The Blessing of a B Minus (Niềm hạnh phúc từ điểm B trừ), gợi ý nên trò chuyện cùng con như những người bạn, lắng nghe và tiếp cận câu chuyện của con một cách cởi mở, hào hứng. Chẳng hạn như: khi con tuyên bố không thích môn Toán, thay vì trách móc và ép con làm thật nhiều bài tập, các bậc phụ huynh nên giải thích cho con tầm quan trọng của môn Toán, cho con tự trải nghiệm thực tế bằng cách dẫn con đi siêu thị và tự tính tiền, gợi ý cho trẻ các trò chơi phù hợp với lứa tuổi nhằm rèn luyện khả năng tính toán với mục đích để con tiếp cận với môn học theo hướng nhẹ nhàng, bớt đi một phần áp lực.
Tìm cách lý tưởng để thúc đẩy con
Sẽ là hoàn toàn bình thường nếu đôi khi trẻ không hào hứng với một số hoạt động trong lớp hoặc ngoài xã hội. Hãy khơi gợi động lực trong con bằng cách dẫn dắt đến những điều trẻ quan tâm, rằng những hoạt động này sẽ là phương tiện hữu ích để trẻ đạt những điều mong muốn. Giải thích cho con hiểu rằng, để trở thành một kiến trúc sư, bên cạnh năng lực về thẩm mỹ thì khả năng tính toán và hiểu biết về vật lý sẽ là những kỹ năng cần thiết; hoặc một người muốn trở thành đầu bếp chắc chắn sẽ thành công hơn nếu hiểu về khoa học ẩm thực, toán học và những kỹ năng làm bếp cụ thể.
Đừng thúc đẩy sự hoàn hảo
Một thực trạng đáng để các bậc phụ huynh suy ngẫm là ngày càng có nhiều trẻ em ở độ tuổi nhi đồng và vị thành niên gặp các vấn đề về tâm lý như rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn tâm thần,… Một phần nguyên nhân do cha mẹ chủ quan và cho rằng sự nghiêm khắc rèn giũa quá mức sẽ không thể gây ảnh hưởng đến tâm lý của con. Tuy nhiên, những hành động vô ý dù nhỏ nhoi của cha mẹ có thể khiến trẻ cảm thấy áp lực, tự ti về bản thân và dần dần hình thành trong trẻ những cảm xúc, tính cách tiêu cực. Vì vậy, thay vì bắt con hoàn hảo, hãy đánh giá sự nỗ lực của trẻ, chẳng hạn như: khen ngợi khi con có thành tích tiến bộ hơn; động viên con khi đôi lúc kết quả học tập chưa cao lắm.
Khuyến khích con vượt qua thử thách
Thử thách là để phát triển não bộ. Tiến sĩ Kennedy-Moore khuyên rằng “Cha mẹ hãy dạy cho trẻ hiểu rằng hầu hết các kỹ năng đều phải mất thời gian để rèn luyện và việc gặp khó khăn cho thấy não bộ chúng ta đang phát triển”. Gợi nhớ về những việc con đã thành thạo cũng là cách để khích lệ tinh thần cho con như: ban đầu việc học dùng đũa trong bữa ăn thật khó khăn và tốn nhiều thời gian, nhưng giờ đây con sử dụng chúng rất điêu luyện. Thêm vào đó, cha mẹ có thể chia sẻ thêm những câu chuyện thực tế của bản thân để con cảm thấy được thấu hiểu và có thêm động lực vượt qua thử thách.
Đánh giá cao mọi tính cách của con
Không có tính cách nào của con là hoàn toàn tiêu cực, chỉ cần ba mẹ nuôi dưỡng con đúng hướng. Nếu trẻ có phần bướng bỉnh, đây là minh chứng cho sức bền bỉ, kiên quyết trong tính cách của con; hoặc lầm lì, ít nói là vẻ ngoài đặc trưng của những đứa trẻ có khả năng phán xét tình huống kỹ càng, suy nghĩ sâu rộng, chín chắn trước khi đưa ra quyết định.
Đây cũng là phương pháp bồi dưỡng tính cách cho trẻ mà Tiến sĩ Madeline Levine, tác giả của cuốn sách Ready or Not (Sẵn sàng hay không) nhắc nhở phụ huynh nên coi trọng, để trẻ có thể dễ dàng thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của thế giới. Đó là những yếu tố gồm: cảm xúc, trí tuệ, khả năng thích ứng và tự điều chỉnh, sẵn sàng đương đầu với thử thách và chấp nhận rủi ro.
Dạy trẻ cách tạo ra mối quan hệ giá trị
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, hãy rèn luyện cho con các kỹ năng xã hội và trí tuệ cảm xúc như yêu thương, trân trọng, sẻ chia để con luôn trong trạng thái sẵn sàng hoà hợp, kết nối với mọi người xung quanh. Chính những yếu tố tưởng chừng như nhỏ bé lại quyết định một phần không nhỏ sự thành công của trẻ khi bước chân ra cộng đồng, góp phần khơi dậy và nuôi dưỡng niềm đam mê lớn hơn để xây dựng thế giới bằng kỹ năng, trí lực và năng lực mà trẻ có được.
Với QTeens – Kiến tạo công dân toàn cầu của Tổ chức Giáo dục Úc (QTS), thiếu niên Việt Nam sẽ được nuôi dưỡng và trau dồi các yếu tố của công dân quốc tế để luôn sẵn sàng thích ứng với mọi môi trường, hòa nhập với mọi sự biến đổi của thế giới, tự tin sử dụng ngoại ngữ để rộng mở con đường du học và làm việc tại các công ty đa quốc gia,…Xem chi tiết tại: https://qteens.qts.edu.vn/